Salute, Jonathan!/Capitul 72
 |
|
| Problems listening to this file? See media help. | |
Contenete - Capitul 71 - Capitul 72 - Capitul 73
Settantduesim capitul (72.esim capitul)[edit | edit source]
Timoron (timor·on) quam yo es, yo criat. Li mannes saltat sur li pedes; Lord Godalming curret til li fenestre e apertet it. Ta noi audit li voce de Sr. Morris:
“Pardon! Yo ha surprisat vos. Yo va intrar e informar vos pri it.” Pos un minute il intrat e dit:
“Yo peti pardon pro mi stupidissim acte, Seniora Harker; vu deve har esset tre surprisat. Ma durant que li professor parlat un micri mus-volant venit e sedet apu li fenestre. In recent témpores yo trova les tam horribil que yo exeat por fusilar it, (fusilar = tirar con un pistol) quam yo ha fat in recent témpores. Tu mocat me tande pro it, Art.”
“Ha tu atinget it?” questionat Van Helsing.
“Yo ne save; yo suposi que ne, nam it volat in li forest.” Sin un parol il sedet se, e li professor recomensat:
“Noi deve trovar chascun buxe, e quande noi es pret, noi deve sive capter sive mortar ti monstru in su logí, o noi deve sterilisar (steril·isar = nettar, far li vive ínpossibil) li terre, por que il ne posse restar in it. Talmen noi va posser trovar le in su mannic forme inter li horas de midí e li cade del sole, u il es a su max debil punctu.
“E nu por te, Madam Mina, ti nocte es li final nocte til quande omnicos ea bon. Tu es tro preciosi (preci.e = quo on deve payar por un cose) a nos por ear junt. Noi va partir ho-nocte e tu ne posse questionar ad u; noi va informar te plu tard. Noi es mannes qui posse suportar it; ma tu deve esser nor stelle, nor esperantie, e noi va acter plu líbermen si noi save que tu es secur." (secur = salv)
Li mannes, mem Jonathan, semblat joyat, ma it ne semblat me un bon cose far un cose plu dangerosi – nam esser junt es plu secur – ma ili hat decidet, e yo posset solmen accepter.
Sr. Morris continuat:
“Pro que ne hay témpor a perdir, yo vole strax vider su dom. Strax acter vell posser salvar un altre.”
Just avan li comensa de action yo comensat atristar, ma yo dit nullcos pro timore que ili ne vell informar me pri alquicos. Ili ha departet por Carfax, to es, por intrar li dom.
Tipic mannicmen, ili dit me intrar li lette e dormir, quam si un fémina posse dormir quande tis queles ella ama es in dangere! Yo va ficter dormir por que Jonathan ne sucia se pos su retorn.
Diarium de Dr. Seward.
1 octobre, 4 horas pos minocte. – Just ante departer, un urgent missage venit me de Renfield qui havet alquo importantissim a dir me. Yo dit li missagero que yo vell vider le in li matine, nam yo esset ocupat. Li atendente adjuntet:
“Yo ha nequande videt le con tam urgentie, senior. Yo time que si vu ne vide le il va devenir violent.” Yo save que ti mann ne vell har dit to sin rason, do yo dit: “Bon, yo ea nu”; e petit li altres atender me un poc.
“Aporta anc me, amico John”, dit li professor. “Su afere in tui diarium interessa me mult, e yo vell vider le nu, particularimen quande su mente es disturbat (disturbat = ne calm).”
“Esque yo posse ear junt?” questionat Lord Godalming.
“Anc yo?” dit Quincey Morris.
“Posse yo venir?” dit Harker. Yo inclinat li cap, e noi eat junt.
Noi trovat le excitatissim, ma plu rational (rational ↔ dement) in su actes e parlada quam jamá. Il semblat comprender se perfectmen, un cose jamá videt in un lunatico, e il semblat creder que con ration il vell posser convicter nos. Noi quar intrat li chambre, ma in prim nequi dit alquo. Poy il dit que il volet exear li asil ínmediatmen e retornar a hem. Il dit que su sanitá mental hat ameliorat se, e que il ne devet restar ci. “Yo implora a vor amicos, qui vell posser judicar que yo di li veritá. In céteri (céteri = altri; in céteri = changeant li tema a altricos), vu ne ha introductet me.”
Yo esset astonat, ma strax introductet les: “Lord Godalming, Professor Van Helsing, Sr. Quincey Morris, de Texas; Sr. Renfield.” Il presset li manu de chascun, diente:
“Lord Godalming, yo havet li honor secundar (secundar = esser in duesim loc in un firma) vor patre a Windham; vidente que vu ha devenit un Lord, yo grive que vor patre ne existe plu. Omnes amat e honorat le.
Senior Morris, vu deve esser fier de vor state. (state = parte de un land) Su intrada in li Union (union = mult devenient un) del Unit States va crear grand efectes e forsan plu agrandar li país, quande li Doctrine (doctrine = filosofic plan de un país) de Monroe desapari.
E quo un mann posse dir pri li plesura de incontrar Van Helsing? Senior, yo ne peti pardon pro har ne dit Doctor Van Helsing. Quande on ha fat tam grand decovritiones in cerebral scienties, on es plu grand quam omni titul (titul = senior, doctor, senioretta, etc.).
A vos, gentilmannes, qui es tam educat, yo di que yo es adminim tam normal mentalmen quam li líber homes. E yo es cert que vu, Dr. Seward, scientist e medico (medico = doctor), va considerar (considerar = pensar) mi circumstanties exceptional." (except → except·er → except·ion → except·ion·al) Ti ultim cose il dit con mult charme. (charme = amabilitá)
Yo esset astonat. Por mi parte, benque yo conosset su historie e caractere, yo credet que li sanitá mental hat retornat, e yo volet dir que yo esset satisfat. Ma malgré to yo credet it plu bon atender un poc, e yo dit alquo general, poy que noi vell parlar denov in li matine. To nullmen satisfat le, nam il dit rapidmen:
“Ma yo crede, Dr. Seward, que vu ha apen comprendet mi desire (desire = fort volentie). Yo desira ear strax. Nu. Ti-ci hora. Ti-ci moment, si yo posse. Li témpor manca, e li oldon con li falce nequande da plu témpor al mortales. Yo es cert que vu, li honorabil medico Dr. Seward, va comprender li desire e plenar it.”
Il regardat me, e videt li negativ expression in mi visage. Poy il videt li altres, qui dit le nullcos. Il continuat:
“Es it possibil que yo ha errat?”
“Yes, tu ha,” yo dit honestmen, ma sentiente regrete. Pos un long pause, il dit lentmen:
“Tande yo suposi que yo deve changear li rason por li petition. Yo implora ne por personal rasones, ma por li altris. Yo ne possede li libertá dar vos li tot rasones, ma vu posse esser cert que li rasones es bon, e ne egocentric. Si vu vell posser vider mi cordie, vu vell aprobar les. Ne, mem ultra to, vu vell considerar me un de vor max bon e max ver amicos.”
Denov il regardat nos acutmen. Yo sentit plu e plu que anc ti-ci esset solmen un altri parte de su dementitá, e volet vider quande li lunatic parte vell monstrar se. Van Helsing spectat le con max mult concentration (concentrar = con·centr·ar = pensar fixmen pri un cose). Il parlat a Renfield con un ton quel esset surprisant – ne surprisant in ti-ta moment, ma plu tard quande yo rememorat it – nam il parlat quam si il parlat a un altri doctor:
“Esque vu posse dir honestmen li ver rason por voler esser líber ho-nocte? Si vu posse satisfar me – un ínconosseto con un apert mente – Dr. Seward va dar li libertá quel vu vole.”
Il sucusset li cap (sucusser li cap = dir no con li cap) con regrete, e li professor continuat:
“Veni, senior, ples pensar. Vu parla pri rason e vole monstrar nos vor complet sanitá. Ma noi naturalmen possede ancor quelc dúbites. Si vu ne auxilia nos selecter lu max bon, qualmen noi posse auxiliar vos? Esse prudent (prudent = rasonabil), e auxilia nos.”
Il sucusset li cap ancor durant que il dit:
“Dr. Van Helsing, yo have nequo a dir. Vor argument es complet, e si yo vell esser líber yo vell parlar, ma ci yo ne es li mastro del afere. Yo solmen posse petir vos fider me. Si yo es refusat, li responsabilitá ne es li mi.”
Yo credet li situation tro comicmen grav, e decidet finir it. Yo vadet vers li porta, diente:
“Veni, amicos, noi have coses a far. Bon nocte.”
Ma quande yo aproximat me al porta, li patiente changeat se. Il movet se tam rapidmen que durant un moment yo timet ancor un homicidal (hom·icid·al = hom-mortant) atacca. Ma il solmen levat su manus e implorat. Il nu semblat plutost un patiente quam un san mann, e yo devenit plu resolut. Il actet similmen quande il volet posseder un cat. Ti-ta vez, támen, il rapidmen incolerat se, benque ti-ci vez il devenit tre excitat. Il agenuat se (genú → a·genu·ar se) e levat li manus in suplicada, e plorat.
“Yo implora vos, Dr. Seward, oh yo implora vos, lass me exear ti dom in ti-ci moment. Mem in un camise de fortie, in catenes til un prison, it ne importa. Vu ne save quo vu fa. Yo parla vos ex li profunditá de mi cordie, de mi anim. Vu ne save li mal coses queles vu fa a quem, e qualmen, e yo ne posse informar. Vé! Yo ne posse parlar. Por li sacri coses, por li amore quel vu ha perdit, por li esperantie quel continua in vos, salva mi anim! Vu ne posse comprender me? Vu ne save que yo es san e seriosi, nullmen dement, ma un mann quel lucta por su anim self? Oh, audi me! Audi me! Lassa me ear! Lassa me ear!”
Yo pensat que il vell devenir plu e plu excitat, e prendet le per le manu e dit:
“Veni,” yo dit durmen, “cessa ti nonsense. (nonsense = stupid coses) Ea al lette e acte plu prudentmen.”
Il subitmen cessat e spectat me por quelc momentes. Poy, sin un parol il levat se e sedet se sur li lette. Just quam yo hat expectat.
Quande yo lassat li chambre, il dit me con un quiet, bon educat voce: “Vu va, yo crede, Dr. Seward, memorar plu tard que ho-nocte yo ha provat convicter vos.”
Grammatica[edit | edit source]
precie[edit | edit source]
Li precie de un cose posse esser li moné quel on besona por it:
- Li precie de ti-ci coche es cent pundes. (Li precie = cent pundes)
Ma un precie posse esser un cose quel ne es moné:
- Multes va morir in li battallie: por me ti precie es tro alt. (Li precie = mult vives)
E quande on es mult amat, on es preciosi:
- Por me li musica es li max preciosi cose in li munde. (Yo ne vell lassar que alqui compra it de me)
in céteri[edit | edit source]
Por changear li tema, on sovente usa in céteri o céterimen:
- "E nu tu save pri mi max recent novas. In céteri, qualmen standa tu?"
·icidie[edit | edit source]
·icidie parla pri diferent tipes de mortation: fratre → fratricidie, hom → homicidie, rey → reyicidie, etc.
Vocabularium[edit | edit source]
- agenuar
- céteri
- charme
- considerar
- desire
- disturbar
- doctrine
- fusilar
- homicidal
- homicidie
- medico
- nonsense
- precie
- preciosi
- prudent
- rational
- secund
- secundar
- secur
- state
- steril
- sterilisar
- sucusser
- timoron
- titul
- union
Altri paroles[edit | edit source]
- charme: charmar, charmant
- considerar: considerabil, considerant, consideration
- desire: desirar, desirabil
- medico: medicar, medicament, medical
- rational: ration, rationalist