Tyap/Vocabulary

From Wikibooks, open books for an open world
Jump to navigation Jump to search

Contents : Nkyangmami

A̱sa̱khwot ※ Colours[edit | edit source]

Tyap Colour English
a̱shong red
a̱lyemu, tswuo orange
bagina yellow
lyilyim, a̱kwop, a̱li̱ga̱shi green
bula blue
a̱meti̱t purple
mbyin brown
a̱gurma pink
a̱sai white
ntong grey
a̱dyundyung black
a̱ghwum maroon
khaan creamy white

Others are: a̱da̱nzwak (dark brown), a̱ja̱jiat (pure white), a̱shyui (reddish-brown/maroon), kyai tswazwa (sky blue), a̱shyim a̱kwop (yellowish green), a̱shyim a̱kwop na̱ kyiai ma̱ng bula (bluish-green, cyan), a̱baan/khan (milk).

Apart from A̱shong, A̱sai, A̱dyundyung, lyilyim and A̱ja̱jiat, it is advisable to first say A̱sa̱khwot before saying any of the colours above to make complete meaning.

Á̱tuk ma̱ng Jen ※ Dates and Time[edit | edit source]

Swáng a̱lyiat ji̱ byia̱ a̱meang ma̱ng jen※ Terminologies associated with time
Tyap English
Ma̱nini, Ma̱ninika Now
Jenjini̱shi, Mi̱ di̱ kwi njen Later
A̱fwun (ka) Today
A̱tson (ka) Tomorrow
Lyuo (hu) Yesterday
A̱ti̱kyia̱ (ka) A day after tomorrow
A̱ti̱kyia̱ kwamam lyuo (ka) A day before yesterday
Mi̱ di̱ yong huni Currently
Mi̱ di̱n jen ji̱ swak a̱ni Previously
A̱tuk (ka) Date
Mam (hu) Day (of 12 hours)
A̱tuk (ka) Day (of 24 hours)
A̱tsotson (ka), Tsotson (ka) Morning
A̱ta̱mam (ka), Ta̱mam (ka) Afternoon
Jenshyung (ji) Evening
A̱tyetuk (ka)/A̱kyetuk (ka) Night
Sati (hu) Week
Zwat (ji) Month
A̱lyia̱ (ka) Year
Ta̱ulyia̱ A year before
A̱leang (ka) Current year
A̱lyia̱ cobai (ka) A year after
Jen (ji) Time
A̱cak (ka) Season
Mmam sati na ※ Days of the week
Tyap English
A̱tuk Ladi (ka) Sunday
A̱tuk A̱ta̱nii (ka) Monday
A̱tuk Ta̱lata (ka) Tuesday
A̱tuk La̱ra̱ba (ka) Wednesday
A̱tuk A̱laamit (ka) Thursday
A̱tuk Juma (ka) Friday
A̱tuk A̱sa̱ba̱t (ka) Saturday
Zwát a̱lyia̱ ji ※ Months of the year
Tyap English
Zwat Jhyiung (ji) January
Zwat Sweang (ji) February
Zwat Tsat (ji) March
Zwat Nyaai (ji) April
Zwat Tswuon (ji) May
Zwat A̱taa (ji) June
Zwat A̱natat (ji) July
Zwat A̱ni̱nai (ji) August
Zwat A̱kubunyiung (ji) September
Zwat Swak (ji) October
Zwat Swak ma̱ng Jhyiung (ji) November
Zwat Swak ma̱ng Sweang (ji) December

Kyayak ma̱ng nkyangswuo ※ Food and drinks[edit | edit source]

Names of raw foods (Lyulyoot a̱bun nkyayak /Lʲúlʲo:d əbun ŋ̀kʲájag/)
Tyap English
Ji̱njok (ji) Beans
A̱cyi (ka) Yam
A̱gurma a̱nfwuong (wu) Garlic
A̱gurma (wu) Onion
A̱myia̱ (na)/Hya̱u (hu) Oil/Fats
A̱nyenyiat nfak (wu), Shuga (ji) Sugar
Cyia̱ga̱vang (hu) Rice
Nfak (na) Salt
Nyinyep (hu) Spinach
Kwon (hu) Vegetable
Swaat (also Swurak) (ji) Sorghum/Guinea corn
Shita (ji) Pepper
Shita a̱byin (ji) Ginger
Shyui (ji) Peanut
Tong (hu) Honey
Tumatut (ji) Tomato
Tson (ji) Fonio
Zuk (ji) Millet
Names of cooked foods (Lyulyoot nkyayak weang /Lʲúlʲo:d ŋkʲájag wɛjaŋ/)
Tyap English
Tuk cyi (hu) Pounded yam paste
Tuk swakpat (hu) Corn paste
Tuk cyia̱ga̱vang Rice paste
A̱ka̱ti (wu) Corn sauce
A̱ka̱ti cyi (wu) Yam sauce
Nyiung (hu) Soup
Names of drinks (Lyulyoot nkyangswuo /Lʲúlʲo:d ŋkʲáŋsʷwo/)
Tyap English
A̱ta̱bwai (na) Porridge
Buza (hu) Mead
A̱kan (na) Beer
A̱kpa̱nkoot (wu) Millet grained porridge
A̱kamu (wu) Pap
A̱sa̱khwot (na) Water
A̱baan (na) Milk
Tii (hu) Tea
Kwofi (wu) Coffee

Lyenlilyem ※ Linguistics[edit | edit source]

A

A̱lama wu = Symbol
A̱lyem ka = Language, tongue
A̱lyiat na = Speech
A̱tyong ka = Syllable; paragraph

B

Bwoi a̱lyoot hu = Etymology

G

Ga̱lyuut = Font

K

Kham a̱lyiat ji = Phrase

L

Lang a̱lyiat hu = Sentence
Lyiat = to Speak
Lyuut hu = to write, writing, script

N

Nwap ji = Ethnic group, tribe; language

S

Swang a̱lyiat ji = Word

T

Ta̱zut = to Inscribe

Y

Yei hu = Pronunciation

Z

Zwunzwuo ji = Mark, character, code
Zwunzwuo a̱lyem ji = Alphabet

Lyulyoot a̱ka̱vwuo, bibyinneet, ma̱ng lilyem ※ Place names, nationalities, and languages[edit | edit source]

Place names
A̱baka̱keang, A̱ka̱keang, ma̱ng A̱ca̱cet a̱ka̱keang ma̱ A̱byin A̱nienzi̱t ※ Villages, Towns, and Cities in Nenzit land
Tyap English (/Hausa)
A̱bwuiyap (wu) Rohogo
Fantswam (hu) Kafanchan
Gwoot (hu) Kagoro
Tsok (ji) Manchok
Nietcen A̱fakan Zangon Kataf
A̱ca̱cet a̱ka̱keang ta̱cya̱ ※ World cities
Tyap English
A̱buja (ji) Abuja
Nduguli (wu) Maiduguri
Urusha̱lima (hu) Jerusalem
Legwot (wu) Lagos
Nja̱t (ji) Jos
Atina (wu) Athens
Da̱maskut (wu) Damascus
Iska̱nda̱riya (wu) Alexandria
Rom (wu) Rome
Sa̱lamit (ji) Salamis
Bibyin swanta ※ Countries
Tyap English
Naijeriya (ji) Nigeria
Ityopya (wu), Ha̱basha (wu) Ethiopia
Ma̱sa̱t (wu), Ma̱sa̱r Egypt
Isi̱rela (wu) Israel
Sudan Sudan
Sudan A̱tak South Sudan
Suriya Syria
Italiya Italy
Li̱biya Libya
A̱gba̱ndang Bi̱ri̱ti̱n Great Britain
Helat Greece
Ma̱kidoniya A̱za North Macedonia
Ma̱lita Malta
Kuburut Cyprus
Konggo Congo
Mali Mali
Turkiya Turkey
Pa̱la̱stina Palestine
Roshiya Russia
Ndiya India
Moroko Morocco
Ninjer Niger
Gana Ghana
Afrika A̱tak South Africa
Caina China
Jami̱ni Germany
Ja̱pan Japan
Kenya Kenya
Nvam-a̱byin ※ Continents
Tyap English
Afrika Africa
A̱siya Asia
Yurop Europe
A̱streliya Australia
Amerika A̱za North America
Amerika A̱tak South America
A̱ntati̱ka Antarctica
Nkyai a̱sa̱khwot ※ Oceans/Seas
Tyap English
A̱gba̱ndang kyai a̱sa̱khwot Ati̱lantik Atlantic Ocean
A̱gba̱ndang kyai a̱sa̱khwot Ndiya Indian Ocean
A̱gba̱ndang kyai a̱sa̱khwot A̱tak Southern Ocean
A̱gba̱ndang kyai a̱sa̱khwot Atik Arctic Ocean
A̱gba̱ndang kyai a̱sa̱khwot Pasi̱fik Pacific Ocean
Kyai a̱sa̱khwot Meditaroniya Mediterranean Sea
Lilyem ※ Languages
Tyap English
Shong, Nggi̱li̱t English
Kpat Hausa
Ghwangkpang, Yoruba Yoruba
Kuma̱cyi, Igbo Igbo
Fi̱ransa French
A̱biru Hebrew
Helen Greek
La̱ra̱ba Arabic

Á̱nietnta̱m ※ Professionals[edit | edit source]

Á̱nietnta̱m ※ Professionals
Tyap English
A̱bwok (wu) Physician (of any sort)
A̱bwok-á̱niet (wu) Doctor
A̱bwok-a̱nyunyung (wu) Dentist
A̱bwok-nyám (wu) Veterinary doctor
A̱bwok-ntswam (wu) Engineer
A̱fwu (wu) Blacksmith
A̱na̱mbwon (wu) Nurse
A̱tyokat (/A̱tyu-a̱kat) (wu) Hunter
A̱tyubwom (wu) Singer
A̱tyuluk (wu) Driver
A̱tyuluk a̱man-tswam (wu) Pilot
A̱tyulyuut nkwambwat/nta̱ka̱da (wu) Author/writer
A̱tyukhap (wu) Farmer
A̱tyukwat (wu) Barber
A̱tyushei A̱lyiat A̱gwaza (wu) Preacher
A̱tyutsot bubwom (wu) Musician
A̱tyutsot nkwambwat/nta̱ka̱da (wu) Typist
A̱tyutyiet (wu) Teacher
A̱tyutywai (/A̱tyutwai) (wu) Tailor
Kapinta (wu) Carpenter
Nggwonshan (ka) Police

A̱ka̱cyet ※ Transportation[edit | edit source]

Nkyangcung ※ Vehicles
Tyap English
Tsaai tswam (ji) Bicycle
A̱bakputkput (ka), Tsaai ndong (ji) Motorbike
A̱da̱dei ma̱to (wu) Car
A̱gba̱ndang ma̱to (wu) Truck, lorry
Bos (hu) Bus
A̱taintuut (wu), Kyangcung a̱byin (hu) Train
A̱man tswam (ka) Aeroplane
Kukwon a̱wak (hu) Canoe, boat
A̱gba̱ndang kukwon a̱wak (wu) Ship
Kyangcung a̱sa̱khwot (hu) Water vehicle

<<Back to previous Lesson

On to the next Lesson>>